
Jacob Kruijer is sinds 1996 beheerder gronden en onroerend goed bij de Maatschappij van Weldadigheid.
“De Maatschappij van Weldadigheid vervult graag een voortrekkersrol, ook als het gaat om klimaatslim bosbeheer”
Landgoed Boschoord maakt deel uit van het bezit van de Maatschappij van Weldadigheid. Een stuk van dit bosgebied is nu ingericht als voorbeeldbos voor het Europese project LIFE Climate Forest. Beheerder Jacob Kruijer: “Op heel veel andere gebieden heeft de Maatschappij al een voortrekkersrol vervuld en nu dus ook als het gaat om klimaatslim bosbeheer.”
De Maatschappij van Weldadigheid, die sinds de Unesco-status flink wat bezoekers ontvangt, heeft ongeveer 1300 hectare grond in bezit. Dit is verdeeld over verschillende terreinen en landgoederen. Naast het cultureel erfgoed en het nieuwe bezoekerscentrum is er bos, heide, natuur en landbouwgrond. Bosgroep Noord-Oost Nederland ondersteunt de Maatschappij bij het beheer van de verschillende bos- en natuurterreinen.
Jacob Kruijer is sinds 1996 beheerder gronden en onroerend goed bij de Maatschappij van Weldadigheid. Hij is enthousiast aangehaakt bij dit Europese LIFE-project van Staatsbosbeheer en de Bosgroepen: “Via Martijn Jansen, ons vaste contact bij de Bosgroep en tevens aanspreekpunt voor bosbeheer, kregen we een bericht binnen van de Provincie Drenthe. De provincie ondersteunt LIFE Climate Forest en zij vond onze Maatschappij wel een goede optie om als demonstratiebos mee te doen. Samen met Martijn Jansen hebben we er eens goed over nagedacht. We hebben weliswaar dezelfde gedachten over bos, maar hij heeft er toch iets meer verstand van dan ik. Al snel waren we positief. De Maatschappij is voorloper geweest in heel veel dingen. Onderwijs, ziektekostenverzekering, ouderenzorg… dus die rol van voortrekker wilden we hier ook weer graag pakken.”

Sinds de Unesco-status ontvangt dit gebied flink wat bezoekers.
Nieuwe kennis opdoen
“Landgoed Boschoord is een bijzonder deelgebied aan de zuidflank van het Drents-Friese Wold. Het is 650 hectare groot en bestaat voor een groot deel uit bos. Met Climate Forest zetten we vooral in op het verbeteren van de natuurkwaliteit op het landgoed. Die 30 hectare waar we nu bij meedoen dient voor ons ook als voorbeeld voor de rest van onze bossen. Alle kennis die we nu opdoen in ons demobos, kunnen we straks ook weer inzetten in de andere delen. Dat is ook hard nodig. Vooral de laatste droge jaren merken we al veel van de klimaatveranderingen. Eigenlijk begon het al in 2018. Toen kregen we ook veel last van de letterzetter. We hebben wel zo’n 1200 kuub moeten oogsten. Na de natte periode afgelopen jaar dachten we dat het wel zou meevallen met de letterzetter, maar ook toen ging het nog om 50 kuub. Onze bossen bestaan voor 25% uit fijnspar, het lievelingskostje van de letterzetter, maar 25% van het totaal… dat is alles bij elkaar opgeteld toch flink wat. We weten dat als we niets doen, alles dood gaat. Daarom moeten we nu ook echter verder kijken en onze bossen klimaatslim beheren.”
Kijken in de praktijk
“Waarom we precies voor dit stuk van Boschoord hebben gekozen? Eigenlijk kwamen ze daar vanuit de provincie al mee. Ze kennen ons bosgebied heel goed en deze locatie is ook goed bereikbaar; het ligt precies tegenover de parkeerplaats van gemeente Westerveld. Naast de bereikbaarheid speelt mee dat in dit demobos al verschillende bomen staan. Er staat fijnspar, lariks, douglas, er is verjonging, nieuwe aanplant… Binnen het LIFE-project bekijken we nu hoe we het demobos zo kunnen inrichten, dat het de komende klimaat-uitdagingen aankan. Als je nu bijvoorbeeld naar de tabelletjes kijkt, zie je dat de fijnspar uit de curve groeit. Daar moeten we dus iets op bedenken en kijken waar we er ander plantsoen in kunnen brengen dat klimaatslimmer is. Het is overigens niet zo dat het overal slecht gaat met die fijnsparren. Het is daarom heel belangrijk om echt in het bos te gaan kijken en te zien wat er werkelijk gebeurt.”
“Die nieuwe boomsoorten die passen binnen Cimate Forest, dat is een hele lijst. De keuze voor boomsoorten stem ik samen met Martijn af. Het gaat in ieder geval om een mix van: goed voor het klimaat, rijkstrooisel en geschikt voor de houtproductie. Dat komt dan vervolgens neer op een mengeling van 5-6 boomsoorten binnen een hectare en die variatie is dan goed tegen de effecten van ziekten en plagen, beter voor de strooiselvertering en ecologisch waardevoller. Alles grijpt in elkaar en je moet in je bos naar heel veel verschillende facetten tegelijkertijd kijken. Dat heb ik ook geleerd op de cursus voor bosbeheerders die vanuit LIFE Climate Forest werd georganiseerd.”
Cursus voor bosbeheerders
“Ik vond de cursus ‘Klimaatslim bosbeheer voor bosbeheerders’ ontzettend interessant. Tijdens die drie dagen waren er sprekers die zoveel kennis konden delen. Daar werd ik echt enthousiast van. Wat me nog het meeste is bijgebleven, is dat je ook oog moet hebben voor strooiselvertering en dat je daar andere boomsoorten voor nodig hebt.”
“Het is belangrijk dat je goed kijkt naar je hydrologie, bodemverdichting, strooisel, mineralenbalans, het bodemleven en risicospreiding door verschillende boomsoorten in te zetten. Ik heb zelf een landbouwopleiding en van daaruit wist ik al wel dat de bodem heel belangrijk is. Dankzij LIFE Climate Forest leer ik er nu nog veel meer bij én hoe we daar in de praktijk ook echt iets mee kunnen.”
Waardevolle inzichten
“Voor ons is het belangrijk om mee te doen aan LIFE Climate Forest. We halen er veel inspiratie, kennis, ervaringen en nieuwe inzichten uit. Dat is ook wel nodig, want als we onze bossen willen behouden voor de volgende generatie, moeten we daar nu wel werk van maken. De bomen die er nu staan, staan er ook niet eeuwig en we moeten daarom ook bijtijds aan verjonging werken. En als we daar dan toch al mee bezig zijn, kunnen we ook naar andere soorten kijken. We moeten nu aan risicospreiding doen, omdat we gewoon niet weten wat er exact op ons af gaat komen.”
“Bij bosbeheer gaat het om de lange termijn. De bomen die we nu hebben, hebben we dankzij onze grootouders. Mijn vader was in de jaren 70-80 bosopzichter hier. Als klein jongetje ging ik weleens met hem mee en de fijnsparren die we destijds aanplantten, die zijn nu vijftig jaar later rijp voor de oogst. En wat we nu doen, doen we dus ook weer voor de volgende generatie.”
Benieuwd naar dit voorbeeldbos en de maatregelen die er zijn genomen in het kader van LIFE Climate Forest?